معرفی شاخص های نرخ بهره وری کارکنان KPI

زمان مطالعه: 3 دقیقه

شاخص های کلیدی نرخ بهره وری

شاخص های کلیدی نرخ بهره وری مجموعه ای از شاخص های قابل اندازه گیری برای سنجش عملکرد کلی یک شرکت در بلند مدت هستند. این شاخص ها در انگلیسی Key Performance Indicators یا به اختصار KPI نام دارند. KPI ها به طور خاص در تعیین دستاوردهای استراتژیک، مالی و عملیاتی یک سازمان موثر هستند. نتیجه نهایی از تجزیه و تحلیل KPI ها در مقایسه یک سازمان با رقبایش کاربرد به سزایی دارد. در این مقاله انواع شاخص های بهره وری کارکنان را معرفی و کاربردها و روش های اندازه گیری آنها را بررسی خواهیم کرد.

درک شاخص های کلیدی بهره وری

KPI ها که شاخص های کلیدی موفقیت یا KSI نیز نامیده می شوند بسته به معیارهای سازمان های مختلف، متفاوت هستند. به طور مثال یک شرکت نرم افزاری را در نظر بگیرید که سریع ترین توسعه را هدف خود قرار داده است. بنابراین این شرکت می تواند «رشد درآمد سالانه» یا YOY را به عنوان شاخص اصلی عملکرد خود انتخاب کند. در زمینه ای دیگر یک شرکت خرده فروشی ممکن است شاخص رشد بیشتر فروش را به عنوان شاخص کلیدی بهره وری خود در نظر بگیرد.

انواع شاخص های کلیدی بهره وری

به طور کلی سه نوع شاخص کلیدی بهره وری با محوریت مسائل اقتصادی، مشتری و فرایندهای اجرایی وجود دارند. هدف کلی از همه این شاخص های کلیدی بهره وری اندازه گیری میزان موفقیت یک سازمان در دستیابی به اهدافی است که برای خود تعریف کرده است. هر کدام از این شاخص ها دارای زیر شاخه هایی هستند که مهم ترین آنها را در اینجا شرح می دهیم.

۱- شاخص های اقتصادی

شاخص های کلیدی اقتصادی بهره وری معمولا بر درآمد و حاشیه سود تمرکز دارند. به عنوان مثال شاخص «سود خالص» که یک شاخص اندازه گیری مبتنی بر سود است را در نظر بگیرید. این شاخص نشان دهنده میزان درآمدی است که پس از محاسبه تمام هزینه ها، مالیات ها و پرداخت ها، در یک دوره مشخص بدست آمده است. شاخص سود خالص محاسبه شده بر اساس پول رایج هر کشور باید به شاخص «درصد از درآمد» (معروف به حاشیه سود خالص) تبدیل شود. این شاخص های کلیدی بهره وری در تجزیه و تحلیل های مقایسه ای دوره های مختلف کاری یک کسب و کار به کار مفید هستند. در نظر بگیرید که شاخص حاشیه سود خالص برای یک صنعت معین عدد ۵۰ است. بنابراین هر کسب و کار تازه وارد می داند که برای رقابت پایدار باید در جهت دستیابی به این عدد تلاش کند. یکی دیگر از شاخص های کلیدی بهره وری مبتنی بر سود، «حاشیه سود ناخالص» است. این شاخص درآمد حاصل از کسر هزینه های مرتبط با تولید از کل فروش است. شاخص دیگر در این بخش شاخص «نسبت جاری» یا Current Ratio است. این KPI عمدتا بر نقدینگی تمرکز دارد. نسبت جاری با تقسیم دارایی های جاری یک شرکت بر بدهی های جاری آن محاسبه می شود.

۲- شاخص های مبتنی بر مشتری

شاخص های کلیدی بهره وری که بر مشتری تمرکز دارند سه هدف اصلی دارند:

• کارایی به ازای هر مشتری
• رضایت مشتری
• حفظ مشتری

اولین شاخص در این بخش شاخص «ارزش عمر مشتری» یا CLV است. این شاخص نشان دهنده کل پولی است که انتظار می رود مشتری در طول عمر فعالیت اقتصادی یک کسب و کار برای خرید از آن هزینه کند. شاخص دیگر هزینه «جذب مشتری» یا CAC است. این شاخص نشان دهنده کل هزینه های فروش و بازاریابی برای جذب یک مشتری است. کسب و کارها می توانند با مقایسه CAC و CLV اثربخشی تلاش های خود برای جذب هر مشتری را اندازه گیری کنند.

۳- شاخص های عملکردی فرآیندها

این نوع از شاخص های کلیدی بهره وری به اندازه گیری و رصد عملیات اجرایی در سازمان کمک می کنند. به طور مثال کسب و کارها می توانند با تقسیم تعداد محصولات معیوب بر کل محصولات تولید شده بهره وری خط تولید خود را اندازه گیری کنند. طبیعتا هدف همه سازمان ها این است که این شاخص را در پایین ترین حد ممکن نگه دارند. شاخص دیگر در این بخش «زمان خروجی» است. این شاخص نشان دهنده کل زمان لازم برای اجرای یک فرآیند خاص در سازمان است. به عنوان مثال یک رستوران با استفاده از این شاخص می تواند زمان متوسط رسیدن پیک خود به محل مشتریان را اندازه گیری و بررسی کند.

 روش های اندازه گیری شاخص های کلیدی بهره وری

به طور کلی کسب و کارها شاخص های کلیدی بهره وری را از طریق نرم افزارهای تجزیه و تحلیل کسب و کارها اندازه می گیرند. این نرم افزارها ابزارهایی برای گزارش گیری و پیگیری هر کدام از شاخص های مورد نظر را در خود پیش بینی کرده اند. شرکت سبزافزار آریا نیز در نرم افزارهای خود از انواع ابزارها برای تعریف و اندازه گیری انواع شاخص های KPI استفاده کرده است. این نرم افزارها مطابق با فضای کسب و کار ایران طراحی شده اند. آنها قابل سفارشی سازی برای کسب و کارهای کوچک و بزرگ در زمینه های مختلف می باشند.